ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ Η. ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗ
Τα τελευταία χρόνια συζητούμε ολοένα και περισσότερο για τη «βιώσιμη ή πράσινη ανάπτυξη» και την «κυκλική οικονομία» σαν να πρόκειται για κάτι μακρινό και ακατάλη- πτο. Η πραγματικότητα όμως δεν είναι έτσι. Καιρό τώρα οι όροι αυτοί απασχολούν τα κράτη και τις επιχειρήσεις, ενώ συνεχώς νέοι παίκτες και ενδιαφερόμενοι συμμετέχουν στη συζήτηση με κοινό σκοπό τη βελτιωμένη ποιότητα ζωής σε ένα βιώσιμο μέλλον όπου θα υπάρχει ευημερία σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Το ενδιαφέρον εντείνε- ται καθόσον σήμερα πιο πολύ από ποτέ ο πλανήτης αντιμετωπίζει κρίσιμες περιβαλλοντικές προκλήσεις που απαιτούν δράση από όλους: την πολιτεία, τις επιχειρήσεις, την κοινωνία συνολικά, αλλά και τον καθένα μας χωριστά. Η Ελλάδα έχει αρχίσει να ακολουθεί τα διεθνή πρότυπα και να δραστηριοποιείται με σημαντικά βήματα στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης υιοθετώντας συγκεκριμένες πρωτοβουλίες και πρακτικές. Ενδεικτικά, προωθείται η απολιγνι- τοποίηση της χώρας, ενώ παράλληλα οι σχεδιασμοί για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προώθηση των ΑΠΕ ωριμάζουν χρόνο με τον χρόνο και ολοκληρώνονται. Ταυτόχρονα ετοιμάζονται νέα εθνικά και περιφερειακά σχέδια για τη διαχείριση αποβλήτων. Η χώρα κινείται σίγουρα προς τη σωστή κατεύθυνση για τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία, ωστόσο χρειάζεται η συμμετοχή όλων των μερών, ώστε η προσπάθεια να επιταχυνθεί και να αποβεί όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική.
Ο τομέας της ανακύκλωσης είναι ένας από τους τομείς που αποτελεί αναπό- σπαστο κρίκο στην αλυσίδα της κυκλικής οικονομίας. Τα τελευταία χρόνια η αντίληψη για την ανακύκλωση στη χώρα έχει αρχίσει να αλλάζει και υπάρχει κινητοποίηση τόσο σε ατομικό όσο σε κοινωνικό επίπεδο. Οι πολίτες έχουν ενστερνιστεί σε μεγάλο βαθμό τη συνεισφορά της ανακύκλωσης, παράλληλα και οι επιχειρήσεις υλοποιούν προγράμματα ανακύκλωσης, συμμετέχουν σε περιβαλλοντικούς οργανισμούς και εφαρμόζουν πρακτικές που στοχεύουν στη βιώσιμη ανάπτυξη με επίκεντρο την προστασία του περιβάλλοντος.
Ειδικά για τα δημοτικά απορρίμματα υπάρχει μεγάλο περιθώριο βελτίωσης. Η Ελλάδα μέχρι σήμερα θάβει το μεγαλύτερο μέρος τους, με αποτέλεσμα να απέχει αρκετά από την επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων που έχουν τεθεί για το σύνολο των απορριμμάτων. Η προσπάθεια που γίνεται να αλλάξει αυτό είναι σοβαρή, αλλά υπάρχουν πολλά βήματα που πρέπει να γίνουν. Και το βάρος για την αποτελεσματική και άμεση υλοποίησή τους πέφτει στην πολιτεία και στην περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση που έχουν την αρμοδιότητα στη διαχείριση των απορριμμάτων. Από την άλλη μεριά, ένας τομέας της ανακύκλωσης ξεχωρίζει και παρουσιάζει αξιοσημείωτα αποτελέσμα- τα. Πρόκειται για εκείνα τα ρεύματα των αποβλήτων στα οποία εφαρμόζεται η αρχή της ∆ιευρυμένης Ευθύ- νης του Παραγωγού, μεταξύ των οποίων συγκαταλέ- γονται τα απόβλητα συσκευασίας που αποτελούν το αντικείμενο της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανα- κύκλωσης (ΕΕΑΑ). Και πράγματι έπειτα από 19 χρόνια λειτουργίας της ΕΕΑΑ μπορούμε να σημειώσουμε ότι ο αρχικός στόχος, που ήταν να αλλάξει σελίδα η χώρα στην ανακύκλωση συσκευασιών, επιτεύχθηκε σε μεγά- λο βαθμό. Αυτός είναι και ο λόγος που οι επιχειρήσεις και οι πολίτες μάς εμπιστεύονται. Ακόμα και το 2020, μια χρονιά που λόγω της πανδημίας ήταν από τις δυ- σκολότερες στη σύγχρονη ιστορία, οι δραστηριότητες της ΕΕΑΑ συνεχίστηκαν αδιάκοπα και απρόσκοπτα. Οι 3.000 συμβεβλημένες επιχειρήσεις και η στρατηγική συνεργασία με την Κεντρική Ενωση ∆ήμων Ελλάδας (ΚΕ∆Ε) και την Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελούν την καρδιά του Συστήματος Ανακύκλωσης, που έχει οργα- νώσει η ΕΕΑΑ, και αποτελούν το σταθερό υπόβαθρο στο οποίο εδράζονται τα σημαντικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, με το αποτέλεσμα της δραστηριότητάς της η ΕΕΑΑ καλύπτει 96% του εθνικού στόχου της χώρας μας, επιτυγχάνοντας διαχείριση 492.000 τόνων αποβλήτων συσκευασιών από τους 511.000 τόνους που είναι ο εθνικός στόχος (στοιχεία EUROSTAT). Τα έργα ανακύκλωσης σήμερα εξυπηρετούν το 97% του πληθυσμού της χώρας με 180.000 μπλε κάδους σε 306 δήμους και 10.000 μπλε κώδωνες για το γυαλί που εξυπηρετούν 22.000 επιχειρήσεις στην εστίαση και στη διασκέδαση. Οι συνεργαζόμενοι δήμοι με τα 530 οχήματα που έχει παραχωρήσει η ΕΕΑΑ εκτελούν ετησίως 120.000 δρομολόγια συλλογής προς τα 32 συνεργαζόμενα Κέντρα ∆ιαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (Κ∆ΑΥ).Εκτός από τους γνωστούς μπλε κάδους και κώδωνες γυαλιού, η ΕΕΑΑ εφαρμόζει εναλλακτικά και ευέλικτα μοντέλα συλλογής ανάλογα με τις τοπικές ειδικές συν- θήκες σε δήμους που το επιθυμούν. Για παράδειγμα, σε νησιωτικούς κυρίως δήμους πραγματοποιείται αποκομιδή πόρτα-πόρτα με σακούλα σε ένα ή περισ- σότερα ρεύματα, ενώ σε άλλους δήμους αναπτύσσεται χωριστή διαλογή χαρτιού ή/και πλαστικού με ειδικό κάδο για οριοθετημένες περιοχές ή δημόσια κτίρια.
Πρόσφατα υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων (ΣΕΠ), της μεγαλύτερης εθελοντικής, παιδαγωγικής κίνησης για νέους στην Ελλάδα (με χαρακτήρα κοινωφελή μη κερδοσκοπικό) και της ΕΕΑΑ, με στόχο την από κοινού υλοποίηση δράσεων και την ενίσχυση και διεύρυνση του θετικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος της ανακύκλωσης στις τοπικές κοινωνίες.
"Επειτα από 19 χρόνια λειτουργίας της ΕΕΑΑ μπορούμε να σημειώσουμε ότι ο αρχικός στόχος, που ήταν να αλλάξει σελίδα η χώρα στην ανακύκλωση συσκευασιών, επιτεύχθηκε σε μεγάλο βαθμό. Αυτός είναι και ο λόγος που οι επιχειρήσεις και οι πολίτες μάς εμπιστεύονται. Ακόμα και το 2020, μια χρονιά που λόγω της πανδημίας ήταν από τις δυσκολότερες στη σύγχρονη ιστορία, οι δραστηριότητες της ΕΕΑΑ συνεχίστηκαν αδιάκοπα και απρόσκοπτα"
Οι παραπάνω δράσεις που υλοποιούμε στην ΕΕΑΑ συνιστούν μια σημαντική και μεθοδική προσπάθεια, ωστόσο η περαιτέρω προώθηση της ανακύκλωσης συσκευασιών και η συνέχιση επίτευ- ξης των νέων αυξημένων στόχων που τίθενται από το ευρωπαϊκό και εθνικό πλαίσιο απαιτούν αποφάσεις της πολιτείας το συντομότερο δυνατόν. Είναι απαραίτητο οι αρμόδιες αρχές να διασφαλίσουν διαφανείς και ισότιμους κανόνες για όλους τους εμπλεκομένους στον τομέα της ανακύκλωσης, γεγονός που αναμένεται να επιβεβαιωθεί από το επερχόμενο νομοσχέδιο που ήδη επεξεργάζεται το υπουργείο με τη συμβολή όλων των ενδιαφερομένων. Με αυτή την προϋπόθεση η ανακύ- κλωση συσκευασιών θα έχει δυναμική ανάπτυξη και θα επιβεβαιώσει τη σημαντική συμβολή της στην πορεία της χώρας προς μια Βιώσιμη Ανάπτυξη με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, του οικοσυστήματος δηλαδή που ζούμε και το σημαντικότερο θα ζήσουν τα παιδιά μας και τα παιδιά τους. Ελάχιστη υποχρέ- ωση όλων μας (πολιτείας, φορέων, επιχειρήσεων, πολιτών) να εργαστούμε από κοινού προκειμένου να διασφαλίσουμε τις προϋποθέσεις της αειφόρου ανάπτυξης για τις επόμενες γενιές. Το περιβάλλον είναι στην κορυφή αυτής της ατζέντας.
Ο Μιχάλης Η. Οικονομάκης είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ)
